Sebzelerde Tütün Mozaik
SEBZELERDE TÜTÜN MOZAİK VİRÜSÜ (Tobacco mosaic tobamovirus (TMV))
Hastalık Belirtileri:
Tütün mozaik virüsü kök, gövde ve yapraklarında belirti vermektedir. Ayrıca tohumun dış yüzeyinde, tohum kabuğunda da bulunabilmektedir. TMV hastalıklı bitki artıklarında, sigara ve tütünde, yabancı otlarda, bulaşık topraklarda, uzun süre hastalık yapma yeteneğini sürdürebilmektedir. Yapraklar üzerindeki açık yeşil, sarı ve koyu yeşil mozaik şeklinde renk değişikliği yapmaktadır.
Yaprak üzerindeki koyu yeşil bölgeler açık yeşil bölgelere göre daha hızlı gelişmekte ve bu bölgeler daha kalın ve kabarık bir görünüm almaktadır. Bunun sonucunda ise yapraklarda kıvrılma ve deformasyonlar medyana gelmektedir. Bazen bulaşmalarda yaprak üzerinde nekrotik lekeler oluşmaktadır. Bu lekeler ileriki dönemlerde yaprağın kurumasına neden olmaktadır.
Erken dönemde enfekte olan bitkilerde gelişme geriliği ve bodurlaşma gözlenmektedir. Tepe yapraklarda küçülme ve deformasyon oluşmaktadır. Hastalık %8 -%50 oranında ürün kaybına sebep olmaktadır. TMV ülkemizde tüm sebze alanlarında yaygın olarak rastlanan bir hastalık etmenidir.
Hastalığın Görüldüğü Bitkiler:
Tütün, domates, biber, patlıcan, fasulye, soya, sarımsak, börülce, kereviz, patates, bazı süs bitkileri ve yabancı otlardır.
Mücadele Yöntemleri
Hastalığın Kimyasal Mücadelesi yoktur.
Kültürel Önlemler
Başlangıç enfeksiyonlarını önlemek açısından hastalıktan ari temiz tohum veya dayanıklı çeşitler kullanılmalıdır. Bu virüsün konukçusu olan bitkiler yan yana yetiştirilmemelidir. Fidelikte şüpheli görülen bitkiler, hemen çevresinde bulunan bitkilerle birlikte sökülüp yakılmalıdır. Tarlaya şaşırtılacak fideler dikkatle incelenip hasta olanlar dikimden önce sökülüp yakılmalıdır.
Bütün kültürel işlemlerden önce eller sabun ve suyla yıkanıp, kağıt havlu ile kurulanmalıdır ve çalışma süresince sigara ve tütün içilmemelidir. Bakım işlemleri sırasında kullanılan aletler sık sık %5’lik sodyum hipoklorit çözeltisine batırılarak dezenfekte edilmelidir. Bitkileri bağlamak için tekrar kullanılacak herek, ip, tel vb. malzemeler bol sabun veya deterjan ile yıkanmalıdır. Azotlu gübreler hastalığa karşı duyarlılığı arttırdığından, dengeli ve ihtiyaca uygun gübreleme yapılmalıdır.
Hasat sonunda üretim alanı tüm bitki artıklarından temizlenmeli ve bu artıklar yakılmalıdır. Virüsün konukçusu olmayan türlerle en az 2 yıllık ekim nöbeti uygulanmalıdır.
