Pırasa Yetiştiriciliği
Ülkemizde
Kışlık sebzeler grubunda yer alan pırasa iki yıllık bir sebzedir. Birinci yıl yenilen uzun yapraklı gövde oluşur, ikinci yıl çiçek açar ve tohum bağlar. Pırasa esas itibari ile pişirilerek tüketilir. Soğanla aynı familyaya bağlı olduğundan, ortak birçok özellikleri vardır, ancak baş bağlamaz ve yenen kısmı gövde ve yapraklarıdır.
Kara ikliminin hüküm sürdüğü bölgelerde sebze üretiminin önemli bir kısmını oluşturur. Pırasa serin iklimden hoşlanan bir sebzedir. Yetişme döneminde sıcaklığın 15-250C olmasını ister. Yüksek sıcaklıklardan fazla hoşlanmaz. Sıcaklığın artması kalite ve gelişmeye olumsuz etki yapar. 2-30C’ lerde büyüme ve gelişme devam eder, ancak 00C’de durur. Pırasalar her toprakta yetiştirilebilmekle beraber nemli, humuslu ve besin maddelerince zengin tınlı-killi topraklar idealdir.
Topraktaki humusun artması kaliteyi yükseltir. Toprak pH’sı 6–6.5 civarında olmalıdır. Pırasa yetiştiriciliğinde asitli topraklardan kaçınılmalıdır. Toprakta besin maddeleri açısından azot eksik olmamalıdır. Gübreleme diğer sebzelerde olduğu gibi toprak analizi sonucuna göre yapılmalıdır.
Pırasa dikilecek tarlada
4–5 yıl aynı familyaya ait soğan, sarımsak ve pırasa yetiştiriciliği yapılmamış olmalıdır. Aksi takdirde, o familyaya ait hastalık ve zararlıların toprağa yerleşmesi ve hep aynı besin maddelerinin tüketilmesi, toprağın bu yönden zayıflamasına neden olmaktadır. Pırasa üretimi tarlaya direkt tohum ekimi ve fideden yetiştiricilik şeklinde yapılır. Ancak fide ile üretim en geçerli olan yetiştirme yöntemidir.
Fide ile yetiştiricilikte pırasa tohumları Mart-Mayıs ayları arasında soğuk yastıklara 5 cm ara ile açılan çizilerin üzerine m2’ye 8–10 g olacak şekilde sıkça ekilmelidir. Tohum ekiminden sonra tohumların üzerine 1 cm kalınlığında harçtan bir kapak atılır, bastırılır ve ince süzgeçli kova ile yeterince sulanır. Bu sulama, aynı zamanda tohumların çimlenmesi için gerekli rutubeti sağlayacaktır.
Normal şartlarda pırasa tohumları 10–12 gün içinde çimlenirler. Fidelikte; seyreltme, yabancı ot mücadelesi ve sulama işlerine devam edilir. Fideler, tohum ekiminden 10–12 hafta sonra kurşun kalem (0,8–1 cm) kalınlığında ve 17–20 cm boyunda olurlar.
Bu dikim için uygun bir büyüklüktür. Fidelerin yastıktan kolayca sökülebilmesi için yastıklar bir akşam önceden sulanmalıdır. Pırasa fideleri tarlada hazırlanan tahta ve masuralar üzerine sıra arası 30 cm, sıra üzeri 15 cm olacak şekilde plantuvarlarla açılan çukurlara dikilir. Dikimden önce, dikim kolaylığı sağlamak amacıyla kök ve yaprakların 1/3’ü kesilerek budama yapılmalıdır.
Fide dikimi, Haziran-Ağustos ayları arasında yapılır ve dikimden sonra bolca can suyu verilir. Dönüme 20.000 civarında fide dikilir. Pırasada beyaz kısmın uzun olması aranan bir özelliktir. Bu bir çeşit özelliği olmakla birlikte, yetiştirme esnasında gövdenin tabandan itibaren toprakla örtülmesi ile bu uzunluğu bir miktar arttırmak mümkündür. Bu amaçla yaz sonu, erken sonbaharda pırasaların gövdeleri toprakla örtülüp, beyaz kısmın uzunluğu arttırılabilir.
Pırasalarda hasat, çeşitlere göre değişmekle beraber gövde kalınlığı 2.5–3.5 cm olduğu zaman yapılmalıdır. Genelde geniş alanda hasat 1–2 kez, bahçe sebzeciliğinde ise 5–6 kez yapılır. Pırasanın verimi çeşitlere göre farklılık göstermekle beraber dekara 2–5 ton arasında değişmektedir. Pırasalar, piyasaya yıkanmış, temizlenmiş, kökleri tıraşlamış, yaprakların 1/3’ü kesilmiş olarak 10–15 kg’lık demetler halinde gönderilir.
