Marul Yetiştiriciliği

Bütün yıl boyu pazarlarda bulma olanağımız olan ve sofralarımızda taze olarak kullanılan salatalar, serin iklim sebzesidir. Erken ilkbahar ve sonbaharda açık tarlada ve kış ürünü olarak da ısıtmasız örtü altında yetiştiriciliği yapılmaktadır. Yetiştirme periyodunun kısa olması nedeni ile arka arkaya birkaç ekim zamanı kullanılarak pazarda bu ürünün devamlılığı sağlanmaktadır. Salata fiyatlarında yıl boyunca dalgalanmalar görülmektedir.

Ürünün en bol olduğu mayıs, haziran ve sonbahar aylarında düşük fiyat bulurken, aralık, ocak, şubat aylarında en yüksek fiyattan satılmaktadır. Bu da kış aylarında ısıtmasız örtü altı tarımının önemini ortaya çıkarmaktadır. Pazarda marul ve baş salata fiyatları daima kıvırcık yaprak salatalardan daha yüksek oluşmaktadır.

Halk arasında “atom salata” olarak tanımlanan baş salatalar özellikle büyük şehirlerdeki otellerde kullanılmaktadır.Salata ve marullar taze olarak tüketildiklerinden insan beslenmesinde önemlidir. Yaprak salata ve marullar, mineral ve vitamin içerikleri bakımından baş salatalara göre zengindir.

Ülkemizde yetiştirilen salataları 3 grupta toplayabiliriz.

1. Yaprak salatalar: Baş yapmayan, kıvırcık, gevşek ve toplu yapraklardan oluşan salatalardır.
2. Baş salatalar: Bu gruptaki salatalar Iceberg tipleri olarak bilinir. Sıkı sarılmış, gevrek, lahanaya benzer başlar oluştururlar.
3. Marullar: Romen tipi olarak bilinen bu gruptaki salatalar uzun yaprakların birbirini örtmesi ile gevşek ve dik somun şeklinde baş oluştururlar Salata tohumlarının çimlenmesi için en uygun sıcaklık 24-250C’dir. 20C’ nin altında ve 25-300C’ nin üstündeki sıcaklıklarda çimlenme olmaz. Salata yetiştiriciliğinde en uygun sıcaklık derecesi 16-210C’ler arasıdır. Düşük sıcaklıklara dayanma zamanı 6–10 yapraklı devresidir. Kışlık çeşitler 0-50C’ler arasındaki sıcaklıklarda 5–10 gün dayanabilmektedir. Salata-marul her tür toprakta yetiştirilebilir. Ancak kaliteli ürün humuslu, su tutma kabiliyeti iyi, kumlu-tınlı topraklardan alınır.

Aynı tarlada arka arkaya salata yetiştiriciliğinden kaçınılmalıdır. Aynı tarla kullanılacaksa ekim nöbeti uygulanmalı 3–4 yılda bir yeşil gübreleme yapılmalıdır. Böylece salatalara özgü hastalık ve zararlıların toprağa yerleşmesi önlenmiş olur. Domates, kabakgiller, tatlı mısır, ıspanak, pancar ve havuç gibi sebzeler münavebede yer alabilir.

Gübre ihtiyacı toprak analizi ile tespit edilmelidir. Bitkiler arasına verilecek sıra arası ve sıra üzeri mesafeler 25 x 30 cm veya 30 x 30cm’dir. Salataların gelişme devresi kısa olduğu için 1–2 çapa yapılır. Çapa yüzeysel yapılmalı, gerekli gübreleme ve tarımsal ilaç uygulamaları ihmal edilmemelidir. Marullarda yapılacak bir diğer işlem ise; göbek bağlama devresinde, yaprakların uç kısmına doğru olan bölgeden bitkinin rafya veya paket lastiği ile bağlama işlemidir.

Böylece yaprakların etrafa yayılmaları önlenir. İstenen renk ve kalitede göbek oluşturan yapraklar elde edilmiş ve yağmur sularının içeri girerek hastalık oluşturmasına izin verilmemiş olunur.

Salatalarda hasat yetişme dönemlerine ve salata tiplerine göre farklılıklar gösterir. Sonbahar yetişme döneminde süre biraz daha uzamaktadır. Yaprak salatalar en erken hasada gelen salata tipleridir.

Kıvırcık baş salatalar erken ilkbaharda dikim yapıldığında olgunluğa ulaşmak için 70–120 güne ihtiyaç gösterirken, bu süre yağlı baş salatalar ve marullarda 55–70 gün, yaprak salatalarda ise; 40–50 güne inmektedir. Ancak bütün tip salatalarda sıcak dönemlerde yetiştiricilikte olgunlaşma hızlanmakta sonbahar döneminde ise; bu süre 140 güne kadar çıkabilmektedir.