Çeltik Beyaz Uç Nematodu

ÇELTİK BEYAZ UÇ NEMATODU (Aphelenchoides besseyi Christie)

Tanımı ve Yaşayışı

İnce iğ veya iplik şeklinde bir vücut yapısına sahip olup uzunluğu 0.44- 0.84 mm ve genişliği 14-22 μm’dur. Boşaltım açıklığı vücudun on tarafında sinir halkasının yakınlarındadır. Dudak bölgesi yuvarlak ve hafif boğumlu olup vücuttan biraz geniştir.

Sadece su içinde hareket edebilir. Migrasyon yağmurlardan sonra bitki film tabakası gibi su ile kaplandığı zaman ortaya çıkar. Nematodun etkin olarak aktivasyonu ve beslenebilmesi için atmosfer neminin % 70’in üstünde olması gerekir. Bu yüzden tropik iklim koşulları uygundur. Nematod, sıcaklık değerleri 13 ile 42 °C arasında aktif olur. Optimum sıcaklık 31.8 °C’dir ve bu sıcaklıkta hayat devrini en kısa surede tamamlar.

Zarar Şekli

Çeltik beyaz uç nematodu Turkiye’de ilk kez 1995 yılında İpsala (Edirne) ve Gönen (Balıkesir)’de saptanmıştır. Hassas bitkilerin sap ve yapraklarında meristem dokuda beslenir. Zarar görmüş çeltik bitkisinde kardeşlere ait yaprakların uç kısmında 3-5 cm mesafede beyazlaşma olur. Belirtileri magnezyum ve çinko noksanlığı ile karıştırılabilir. Daha sonra bu bölgeler bükülüp kıvrılarak salkımın yaprak kınından çıkışını engeller. Enfekte olmuş çiçek salkımı daha kısa ve uçlardaki çiçekler dumura uğramış durumdadır. çiçekler kısır olabileceği gibi cılız, biçimsiz ve çimlenme potansiyeli düşük taneler elde edilir.

Mücadele Yöntemleri

Kültürel Önlemler

Çeltik beyaz uç nematodu ile bulaşık tohumun kullanılması durumunda 1000 tane ağırlığında ortalama % 12.11 ve verimde % 28.11- 57.9 oranında azalma olduğundan üreticilerin kesinlikle nematotdan ari temiz tohumluk kullanmaları gerekmektedir. Sıcak su uygulamalarında tohumlukların 3 saat soğuk suda bekletilmesi ve sonrasında 55-60 °C sıcak suda 15 dakika sureyle bekletilmesi %100 etkindir. Çeltik beyaz uç nematoduna konukculuk yapan yabancı otlardan Darıcan’la mücadeleye önem verilmelidir.

Kimyasal Mücadele

Kimyasal mücadele ekonomik değildir.